به مجموعه ای از قطعات سخت افزاری مانند اجزای رایانه ، تلفن همراه و همچنین اجزای برخی وسایل مانند
مایکروویو و ماشین لباسشویی و تلویزیون و مانیتور
• چاپگر ، اسکنر ، و دستگاه های فکس
• تجهیزات استریو – پخش دی وی دی
• دوربین های فیلمبرداری
• تلفن همراه / تلفن های بی سیم
• فکس و دستگاه کپی … ، اطلاق می شود که به دلایلی غیرقابل استفاده شده است و امروزه به عنوان سریع ترین منبع تولید زباله دراتحادیه اروپا شناخته شده اند.
عمر کوتاه تجهیزات کامپیوتری از یک طرف و تنوع طلبی مردم به استفاده از تجهیزات الکترونیکی جدید سبب شده است که رفته رفته بحث زباله های الکترونیکی به مشکل بزرگ دنیا تبدیل شود؛ مشکلی که کشورهای پیشرفته و بزرگ برای آن راه حلی یافته اند و با تصویب قانون خاص مربوط به آن و موظف شناساندن تولیدکنندگان به بازیافت محصولات تولید شده خود این مشکل را تا حدودی حل کرده اند.
در حال حاضر امریکا ، اتحادیه اروپا ، ژاپن ، کره جنوبی و استرالیا بزرگترین تولیدکنندگان زباله های الکترونیکی و کشورهایی مانند چین ، هند ، تایلند ،برزیل ، مکزیک ،نیجریه ، سنگاپور و پاکستان وارد کنندگان عمده این زباله ها هستند.
بر اساس گزارش سازمان ملل بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون تن زباله الکترونیکی در سال دفع شده و کشور آمریکا بزرگترین تولید کننده این زباله ها در جهان محسوب می شود. آمریکا تاکنون بزرگترین تولید کننده زباله های الکترونیکی در دنیا بوده است، اما این زباله ها درجای دیگری انباشته می شوند، یعنی در کشورهای در حال توسعه مانند چین و هند، زیرا کشورهای ثروتمند این زباله ها را از کشور خود خارج می کنند.
خطرات زباله های الکترونیک :
– کادمیوم موجود در یک باطری گوشی موبایل می تواند ۶۰۰ متر مکعب آب را آلوده کند.
– استفاده از اسیدهای قوی جهت بازیافت فلزات گرانبها مانند طلا.
– (PCBs) در خازن ها و تقویت کننده ها.
– پلی ونیل کلراید (PVC ) حاصل از پوشش های پلاستیکی و کابل ها.
– دیواکسین ها و فوران های حاصل از سوزاندن کابلها و پوشش های عایق .
– CU , PD ,PB , BFRو Mercury در بردها و مدارهای الکتریکی.
– اکسید سرب و کادمیوم در باطریهای کامپیوتر.
– CU ,PVC , BFRدر سیم ها .
– سرب استفاده شده جهت اتصال و لحیم .
-زباله الکترونیک شامل : ۲۰ % یخچال – ۱۰% مانیتور -۱۰ % تلویزیون – ۱۵ % کامپیوتر ، فکس ، تلفن و پرینتر – ۱۵% رادیو و ضبط صوت ها- ۳۰% ماشین های ظرف شویی ، قهوه ساز – چای ساز – سرخکن.
طبق قراردادی از سوی سازمان ملل در سال ۱۹۸۹ برای کنترل زباله های خطرناک که از کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر وارد می شود، هر کشوری میتواند بصورت یک جانبه واردات این زباله ها را ممنوع کند، و صادر کنندگان نیز قبل از فرستادن زباله باید موافقت کشور مقصد را کسب کند. اما آمریکا که مهمترین منبع تولید زباله دیجیتال و سمی محسوب می شود، هرگز این قرارداد را امضا نکرد و کشورهایی مانند چین نیز بخاطر پول، مقادیر زیادی از این ضایعات را وارد می کنند. هم اکنون ۷۰درصد کامپیوترها و موبایل های جهان در چین بازیافت می‌شود.
اجزای یک کامپیوتر شخصی شامل : ۲۶% شیشه – ۲۳%پلاستیک – ۲۰ % فلزات – ۱۴% آلومینیوم – ۱۷% اجزاء دیگر شامل : مس – سرب –کادمیوم و روی.
برای ساخت یک مانیتور ساده علاوه بر مواد اولیه ی مورد نیاز در حدود ۲۴۰ کیلوگرم سوخت، ۲۲کیلوگرم مواد شیمیایی، ۱۵۰۰ لیتر آب نیاز است و با توجه به این مساله به نظر می‌رسد استفاده ی مجدد از وسایل کامپیوتری میتواند تا حد زیادی در مصرف مواد طبیعی صرفه‌جویی به وجود آورد.
بسیاری از قطعات دستگاههای رایانه ای “الکترومگنتیک” هستند اگر به صورت درست و کارشناسانه دفع نشوند با تشعشعاتی که از خود بروز می دهند سلامتی انسانها را با خطر جدی روبرو خواهند کرد. در قطعات “الکترومگنتیک” امواج به صورت عمود بر هم منتشر می شود که برای انسانها بسیار خطرناک است. درست مانند کاری که دستگاههای مایکروویو انجام می دهند و مواد غذایی را از درون می پزند این تشعشعات نیز می توانند تاثیرات خطرناک و مخرب ژنتیکی بر بدن انسانها گذاشته و علاوه بر آسیب رساندن به اندامهای داخلی بدن موجب متولد شدن کودکان ناقص الخلقه نیز شوند.
از سال۱۳۷۱رایانه وارد ایران شده و اولین محموله تقریباً شامل ۱۰ هزار رایانه بوده است، طبق برآوردها طی چند سال اخیر هر ساله یک میلیون و ۲۰۰هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار رایانه در ایران مونتاژ شده است.
– در ایران بیش از ۴ میلیون رایانه از دور خارج شده وجود دارد .
– عمر مفید رایانه ها در دنیا ۳ سال است.
– زباله های الکترونیکی سومین منبع بزرگ تولید سرب درزباله های جامد شهری است.
گر چه زباله های الکترونیکی تنها ۲ درصد از حجم کل زباله های جمع آوری شده در کشورهای مختلف را تشکیل می دهد؛ اما این حجم ناچیز شامل ۷۰ درصد زباله های حاوی مواد سمی است
